Kto ponosi odpowiedzialność za stan bhp w zakładzie? Pracodawca? Kierownik? Pracownik? A może behapowiec? I dlaczego?
Co to jest „stan BHP w zakładzie?”
Stan bezpieczeństwa i higieny pracy można określić jako całokształt działań i postaw, które mają wpływ na bezpieczeństwo pracy i jego poziom w zakładzie. To znaczy, że podejmując decyzje dotyczące budowy zakładu, organizacji stanowisk pracy, wyposażenia technicznego, można brać pod uwagę (lub nie) aspekty bezpieczeństwa. I to właśnie tworzy stan BHP w zakładzie.
Kto ponosi odpowiedzialność za stan BHP w zakładzie?
Każde miejsce pracy, niezależnie od profilu działalności, powinno funkcjonować według ustalonego porządku. Kto ustala ten porządek? Oczywiście szef, czyli pracodawca. To on określa zasady, według których działa jego zakład. Tym samym, wyznacza postawę wobec bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie.
Art. 207. K.P.
§ 1. Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. Na zakres odpowiedzialności pracodawcy nie wpływają obowiązki pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz powierzenie wykonywania zadań służby bezpieczeństwa i higieny pracy specjalistom spoza zakładu pracy, o których mowa w art. 23711 § 2. [Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 2018 poz. 108)].
Kodeks pracy mówi wprost, że odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie ponosi pracodawca. To znaczy, że tej odpowiedzialności nie może z siebie w żaden sposób zdjąć i przekazać komuś innemu.
Dlaczego tak jest?
To pracodawca decyduje o organizacji stanowisk pracy i organizacji procesu pracy. Czyli ma władzę. A skoro ma władzę, to ponosi odpowiedzialność.
A co jeśli pracodawca wyznaczy kierowników działów?
W sytuacji, kiedy pracodawca tworzy stanowiska dla osób kierujących pracownikami, to wraz z częścią władzy, którą im przekazuje, otrzymują oni część odpowiedzialności [Kodeks Pracy – art. 212]. Zakres władzy wyznacza zakres odpowiedzialności.
To znaczy, że pracodawca będzie odpowiadał za cały zakład, kierownik produkcji za dział produkcji, a logistyki za logistykę. Kierownik zmianowy odpowiada za swoją zmianę, a lider obszaru już tylko za obszar.
Każda władza, niezależnie od skali, wiąże się z odpowiedzialnością za bezpieczeństwo ludzi ze swojego obszaru.
A służba BHP? Odpowiada za BHP?
Służba BHP jest ustanowionym organem doradczym i kontrolnym dla pracodawcy [Kodeks Pracy – art. 237¹¹]. Zakres jej obowiązków wynika z przepisów prawa [Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 1997 nr 109 poz. 704) z późniejszymi zmianami].
Przed kim ponosi się odpowiedzialność za BHP?
Organami uprawionymi do nadzoru i kontroli przestrzegania przepisów BHP są Państwowa Inspekcja Pracy i Państwowa Inspekcja Sanitarna [Kodeks pracy – art. 18⁴]. Organy te kontrolują pracodawców i osoby kierujące pracownikami. Mają prawo wyciągać konsekwencje wobec pracodawców, którzy nie przestrzegają powierzonych im obowiązków prawnych w zakresie BHP.
Pracodawca i osoby kierujące pracownikami mogą również ponieść odpowiedzialność karną w wymiarze nawet do 3 lat pozbawienia wolności [Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. 2017 poz. 2204) – art. 220].